1. ___________________________________________
2. ___________________________________________
3. ___________________________________________
4. ___________________________________________

1- жүргізуші: Төрағасы, төбе билер, жюрилер

Әділетпен  кеңес құра біліңдер –дей отырып сайысымыздың І туры «Дешифратор» кезеңін бастаймыз. Әр топқа 10 сұрақ қойылады, сұраққа дұрыстығына байланысты «ия» немесе «жоқ» деп жауап беру керек, әр дұрыс жауап 5 балл болып есептеледі.
(Сұрақтарды екі жүргізуші әр командаға кезекпен оқиды)

І тур. «Дешифратор»  кезеңі
І командаға

1. «Ақпарат» сөзі латын тілінен аударғанда түсіндіру, баяндау,мәлімет дегенді бәлдіреді.  (ия)
2. Баспаға шығару құрылғысы пернетақта деп аталады. (жоқ)
3. Адам ақпаратты сақтай алмайды. (жоқ)
4. Ең алғашқы ЭЕМ 1946 жылы АҚШ- та пайда болды.(ия)
5. Ақпараттың ең кіші өлшем бірлігі килобайт деп аталады. (жоқ)
6. Компьютер ақпараттық процестерді жүзеге асыратын құрал.(ия)
7. Тышқан ақпаратты сақтауға арналған құрылғы. (жоқ)
8. 1 байт 8 битке тең. (ия)
9. Пернетақта компьютерге ақпаратты енгізу құрылғысы. (ия)
10. Қазіргі компьютерлердің пернетақтасында 80 перне болады. (жоқ)

ІІ командаға

1. «Информатика» пәні ЭЕМ-нің көмегімен ақпараттарды жинау, сақтау, өңдеу заңдылықтарын зерттейтін ғылым.  (ия)
2. 1 Килобайт 1024 байтқа тең.  (ия)
3. Delete алдыңғы символды өшіру пернесі (жоқ)
4. Дисплей компьютер экранына ақпаратты шығарушы құрылғы (ия)
5. Компьютерде жұмыс жасау үшін операциялық жүйенің қажеті жоқ. (жоқ)
6. Сканер ақпаратты енгізу құрылғысы. (ия)
7. Электронды есептеуіш техниканың даму тарихы бірнеше буындарға бөлінеді.   (ия)
   1. Процессор- ол компьютердің миы. (ия)
   2. 1 Мегабайт 8 байтқа тең.   (жоқ)
   3. ЭЕМ-нің дамуының ІІІ буынында электрондық шамдар пайдаланылды. (жоқ)

ІІІ командаға

1. Бит, байт аұпараттың өлшем бірліктері. (ия)
2. 1 Кбайтта 1024 Мбайт бар. (жоқ)
3. Пернетақта, сканер ДК- дің сыртқы құрылғыларына жатады. (ия)
4. Delete пернесі оң жағында тұрған символды өшіреді. (ия)
5. ЭЕМ- нің даму тарихы 7 буыннан тұрады. (жоқ)
6. Пернетақта компьютерге ақпаратты енгізу құрылғысы. (ия)
7. 1846 жылы Бэббидж машинасына программа жазған Ада Лавлейс. (ия)
8. Адамға ақпарат дыбыс, мәтін, графикалық түрде берілмейді. (жоқ)
9. Принтер- ақпаратты қағазға басып шығаратын құрылғы. (ия)
10. ЭЕМ дамуының І буынында электрондық шамдар пайдаланылды. (ия)

(Әділқазылар алқасы әр команданың қанша балл жинағанын айтып өтеді)

2- жүргізуші: Ойын толқын жатқанда асып, тасып,
Біреу мығым, біреулер шалыс басып.
Бұл ойыннан өтеді ғұлама ойлар,
Жеңсең де, жеңілсең де қалма жасып.

1- жүргізуші: Сонымен ІІ турымыз «Қисынды ойлай білейік». Бұл турда берілген сөздерді дұрыс құрастыру арқылы ішінен артық сөзді табу қажет. Жауап толық болса 20 балл, толық болмаған жағдайда 10 балл қойылады. Бұл турдан кейін ең төмен балл жинаған команда ойыннан шығарылатынын ескертеміз.

2 – жүргізуші: Жас достарым, мұны айтайын несіне,
Информатиканы құрметтеу менің есімде.
Қазақ, орыс, ағылшынды білсеңіз,
Сәйкес ұпай, шәкірт, саған несібе – деп, турымызды бастайық.
(Тапсырма әр командаға карточка түрінде беріледі.
Бірінші болып жауабы дайын команда жауап береді)

1 – командаға:                                                                          Жауаптары:
NFMOITNRANO                                                                INFORMATION
GORMARP                                                                          PROGRAM
TUOECRMP                                                                        COMPUTER
ETKITC                                                                               TICKET

2 – командаға:
SICIA                                                                                   ASCII
HTISF                                                                                  SHIFT
ETBLA                                                                                TABLE
NSOWDIW                                                                          WINDOWS

3 – командаға:
NEMLGTENA                                                                     GENTLEMAN
CAEPAKCBS                                                                      BACKSPACE
LKAPCSCO                                                                         CAPSLOCK
ELETDE                                                                               DELETE

2 – жүргізуші: Қосымша қызықты мәліметтен хабардар болып отырайық. Смарт – технология біздің өмірімізге дендеп енуде. Смарт – технологияны қолданудың бір мысалы ретінде банкоматтарды айтуға болады. Банктер өздерінің салымшыларына пластикалық карталар береді. Оның магниттік жолағында есеп шоттың иесі туралы толық мәліметтер жазылған. Ақша алғысы келген адам картаны банкоматтың қабылдағышына салады, машина магниттік жолақтағы ақпаратты оқып, клиенттің дербес идентификациялық номерін (ДИН) сұрайды.

(Әділқазылар алқасы әр команданың қанша балл жинағанын айтып өтеді.
Екі тур бойынша ең төмен балл жинаған командаға  алғыс хат беріліп, ойыннан шығарыладыі)
1- жүргізуші: Ойын толқын, айналған қатты ағысқа
Табылғандай танымда, жат дауыста.
Біреу озып келеді қатарынан
Біреу қалып жатады асығыста

2- жүргізуші: Олай болса келесі «Дода» кезеңінің шарттарымен таныстырып өтсек. Бұнда алты ұяшықта сұрақтар берілген, әр қатардағы сұрақ 10, 20, 30 балдан. Әр команда ұяшықтарды таңдау арқылы сұрақтарға жауап береді, командаға балл сол таңдалған ұяшықта белгіленген баллға ие болады. Алдыңғы  екі турдың қорытындысы бойынша жоғары ұпай жинаған командаға   бірінші болып ұяшық таңдау мүмкіндігі беріледі. Сұраққа жауап бере алмаған жағдайда келесі командаларға жол беріледі. Бұл турдан кейін ұпай саны аз келесі команда ойыннан шығарылады.

10 балдық ұяшықтар сұрағы:

1. Ерте заманғы және бәрімізге белгілі есептеу құралы есепшот болып табылады. Деректерге қарағанда оның жасы 2000-5000 жылдар шамасында, ал пайда болған жері ертедегі Қытай немесе ертедегі Египет, тіпті ежелгі Греция болуы да мүмкін. Бұл санау құралын қытайлықтар «суан-пан», жапондықтар «серобян» деп атаған.

Сұрақ: Бұл санау құралын гректер мен Батыс Еуропалықтар не деп атаған? (Жауабы: «Абак»)

2. Бірінші электронды есептеуіш машина 1946 жылы АҚШ-тың Пенсильван университетінде жасалды, құрастырушылар Дж. Моучли мен Дж. Эккерт болды.

Сұрақ: Бұл алғашқы ЭЕМ қалай аталды?
(Жауабы: «ENIAC»)

20 балдық ұяшықтар сұрағы: (ЭЕМ суреттері эранда көрсетіледі)

1.  1944 жылы американ математигі Говард Айкен Гарвард университетінде программамен басқарылатын, релелік және механикалық элементтерге негізделген есептеуіш машинасын құрастырды.

Сұрақ: Бұл ЭЕМ қалай аталды?
(Жауабы: «Марк-1»)

2. 1694 жылы Вильгельм  Готфрид Лейбниц Блез Паскальдің идеясын дамытып механикалық есептеу машинасын құрастырып шығарды?

Сұрақ: Бұл ЭЕМ қалай аталды?
(Жауабы: «Арифмомтер»)

30 балдық ұяшықтар сұрағы: (Ғалымдардың суреттері экранда көрсетіледі)

1. Ол 1642 жылы он тоғыз жасында дүние жүзінде бірінші рет қосу машинасы деген атпен белгілі, жетектер мен дөңгелектерден тұратын механикалық есептеу машинасын құрастырды?
(Жауабы: «Блез Паскаль»)

2. Ол 1833 жылы программамен басқарылатын «Аналитикалық машинаны» құрастырып шығарған болатын.
(Жауабы: «Чарлз Бэббидж»)

2 – жүргізуші: Компьютермен жұмыс жасағанда ең бастысы оған асыққаныңызды білдіртпеу керек…

Нағыз программист, тамақ қоры біткеннен кейін де, пернетақтадағы қиқымдарды қоректеніп бір апта өмір сүре алады…
Өлгеннен кейін Бил Гейтстің жаны корзинаға түседі екен…

1 – жүргізуші: Мынадай қызық оқиға естідіңіз бе? Программист пианисттің жаңа роялін көруге келіпті. Рояльді ұзақ айналып жүріп: Пернелер тақтасы қолайсыз?! Небәрі 84 перне, оның жартысы функционалды, бірде біреуі жазылмаған, бірақ … Shift - ті аяқпен басатыны жақсы екен депті.
(Әділқазылар алқасы команда ұпайларын  айтады)
2 – жүргізуші: Бұл бәйге ойдың бәйгесі,
Кім жүйрік ойға сол алда.
Біліммен ісі сәйкессе,
Тапқыр болар қашанда- дей келе соңғы турымызды бастайық.

1- жүргізуші: Бұл тур «Аниматорлар» сайысы деп аталады.

Шарты: Екі команда пәнге қатысты термин немесе құралды іс- қимылмен көрсетуі қажет. Неғұрлым үйлесімді және нақты  әр іс- қимыл 10 балмен бағаланады. Ал егер іс- қимылмен жеткізе алмаған жағдайда 0 балл қойылады.

(әр команда төрт іс- қимыл көрсету қажет)

2 – жүргізуші: Сонымен, әділқазылар алқасы жалпы ұпай нәтижесін есептеп шығарғанша, көрермендер арасында сайыс ұйымдастырылады. Көрермендерге пәнге байланысты терминдер жасырылған «Венгр сөзжұмбағын» жасырамыз. Көрермендер екі топқа бөлініп, тапқан терминдерін қағазға түсіріп отырады.

(Әділқазы төрағасы сөйлейді, жеңіске жеткен команда анықталады. Жеңілген командаға алғыс хат  беріледі.Жеңген команда дипломмен марапатталады)

2 – жүргізуші: Осымен сайысымыз аяқталды. Алтын уақыттарыңызды бөліп келгендеріңізге үлкен алғысымызды айтамыз.